Κινητοποίηση μαθητών: Τι είναι;

Η ενεργοποίηση της μαθητικής προσοχής από τον εκπαιδευτικό, συνιστά ένα σημαντικό παράγοντα αποτελεσματικής διδασκαλίας. Άλλωστε η προσοχή ως συνειδησιακή λειτουργία, κατατάσσεται με βάση την ψυχολογία ανάμεσα στις πιο σπουδαίες.

Άρα το ζητούμενο είναι το τι μπορεί να κάνει ο εκπαιδευτικός έτσι ώστε αφενός να προσελκύσει την προσοχή των μαθητών του και αφετέρου να τη διατηρήσει.

Υπάρχουν ποικίλες τεχνικές προσέλκυσης της προσοχής των μαθητών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν είτε κατά την έναρξη του μαθήματος είτε κατά τη διάρκειά του, αποσκοπώντας στο να μετατρέψει την προσοχή των μαθητών σε μαθησιακό ενδιαφέρον και να παροτρύνει την ενεργό συμμετοχή τους στο μάθημα. Ενδεικτικά αναφέρουμε τις ακόλουθες:

• Μία σχολική αίθουσα όπου επικρατεί καθαριότητα και τάξη.
• Γνωστοποίηση των διδακτικών στόχων στην αρχή του μαθήματος.
• Καθορισμός ειδικής σκοπιάς για τη θεώρηση του επερχόμενου μαθήματος.
• Αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών.
• Χρήση του αιφνιδιασμού.

Δεν αρκεί όμως μόνο να προσελκύσει ο εκπαιδευτικός στιγμιαία την προσοχή των μαθητών. Η πρόκληση έγκειται στο να τη διατηρήσει για όσο περισσότερο χρονικό διάστημα μπορεί, εάν είναι εφικτό καθόλη τη διάρκεια του μαθήματος. Συνεπώς, η επικοινωνία που θα αναπτύξει με τους μαθητές του είναι ζωτικής σημασίας. Πέρα από τη λεκτική, υπάρχει και η μη λεκτική επικοινωνία, όπως είναι η επικοινωνία με τη γλώσσα του σώματος. Άρα έχουμε οπτικοακουστική επικοινωνία.

Εξαιρετικά σημαντικό ρόλο, ως τεχνική διευκόλυνσης της προσοχής, παίζει και το ψυχολογικό κλίμα που επικρατεί στην τάξη τόσο μεταξύ των μαθητών, όσο και μεταξύ του εκπαιδευτικού και των μαθητών. Όταν υπάρχουν φαινόμενα σχολικού εκφοβισμού η κατάσταση δυσχεραίνεται. Αντιθέτως, όταν επικρατεί ένα θετικό ψυχολογικό κλίμα με μία ευχάριστη και ζεστή ατμόσφαιρα, τότε η αυτό εκτίμηση των μαθητών ενισχύεται, ενθαρρύνεται η διαπροσωπική επικοινωνία και οι μαθητές είναι πρόθυμοι να συνεργαστούν για να επιτύχουν το βέλτιστο μαθησιακό αποτέλεσμα.

Από την άλλη, η προσοχή των μαθητών ενδέχεται να διασπαστεί ανά πάσα ώρα και στιγμή εξαιτίας ποικίλων ερεθισμάτων και να εκδηλωθεί με απουσία ενδιαφέροντος, νυσταλέα διάθεση, πλήξη και αφηρημάδα, καταστάσεις που είναι αρνητικές για τη μάθηση. Ο εκπαιδευτικός καλείται να ανταποκριθεί στις προκλήσεις αυτές, υπερβαίνοντάς τες.